Sekretari i Përgjithshëm i Kombeve të Bashkuara, Antonio Guterres, në raportin e rregullt gjashtëmujor për punën e UNMIK-ut deklaroi se përkundër disa përparimeve në zbatimin e marrëveshjeve të arritura me ndërmjetësimin e BE-së, tensionet ndërmjet Kosovës dhe Serbisë janë rritur dhe se situata e sigurisë në veri të Kosovës mbetet e brishtë, raporton “Sputnik Serbia”.
Në raportin për periudhën nga 19 shtatori 2023 deri më 15 mars 2024, të publikuar në faqen e OKB-së, i cili duhet të shqyrtohet në seancën e Këshillit të Sigurimit të OKB-së më 22 prill, Guterres vlerësoi se nuk ka pasur progres drejt themelimit të Asociacionit përkundër presionit diplomatik dhe shprehu shqetësimin për zbatimin e rregulloreve të reja për transaksionet e pagesave, të cilat, siç tha ai, prekin të drejtat ekonomike dhe sociale të serbëve dhe komuniteteve të tjera joshumicë, veçanërisht atyre më të cenueshme.
Heqja e dinarit i acaroi edhe më shumë marrëdhëniet
Sekretari i Përgjithshëm thekson se dekreti i Bankës Qendrore të Kosovës, i cili nga 1 shkurti cakton euron si valutë të vetme për transaksionet me para në dorë, “i shtrëngoi edhe më tej marrëdhëniet mes palëve”.
Ai bëri thirrje për një diskutim urgjent mbi çështjet e hapura brenda dialogut të ndërmjetësuar nga BE, për të siguruar që të drejtat e të gjitha komuniteteve të prekura dhe grupeve më të cenueshme të mbrohen.
Ai u bëri thirrje palëve që të riafirmojnë angazhimin e tyre ndaj dialogut të ndërmjetësuar nga BE dhe të zbatojnë plotësisht marrëveshjet ekzistuese, duke shtuar se të dyja palët duhet të kenë një qasje të hapur dhe gjithëpërfshirëse.
Për mbajtjen e zgjedhjeve në veri të Kosovës
Duke vënë në dukje se janë dorëzuar peticionet për shkarkimin e kryetarëve të komunave në katër komuna në veri të Kosovës, ai theksoi rëndësinë e mbajtjes së zgjedhjeve lokale në këto komuna në kohën e duhur, me pjesëmarrjen e serbëve të Kosovës, “me qëllim të zbutjes së tensioneve dhe ecjes perpara.”
Gjithëpërfshirja e zgjedhjeve dhe zbatimi i tyre në një mjedis të sigurt dhe të qetë janë me rëndësi kyçe për themelimin e institucioneve komunale që përfaqësojnë komunitetet lokale, thuhet në raport.
Guterres përshëndeti progresin e arritur në fund të vitit 2023 në zbatimin e marrëveshjes së arritur me ndihmën e BE-së, duke përfshirë zbatimin e udhërrëfyesit të energjisë dhe marrëveshjes doganore dhe reciproke duke lejuar lirinë e lëvizjes për automjetet.
“Angazhimi i vazhdueshëm konstruktiv që synon të sigurojë zbatimin e vazhdueshëm mbetet absolutisht i nevojshëm për të parandaluar çdo ripërshkallëzim të tensioneve dhe ripërtëritje të konfliktit”, thuhet në raport.
Në raportin ku detajohet kronologjia e ngjarjeve në gjashtëmujorin, ndër të tjera përmendet ngjarjet në Banjskë, prezantimi i draft-statutit për themelimin e Asociacionit nga BE-ja, se një seancë e jashtëzakonshme. e Këshillit të Sigurimit të OKB-së u mbajt pasi Kosova miratoi dekretin për ndalimin e dinarit, duke mbledhur nënshkrime për shkarkimin e kryetarëve të komunave në veri të Kosovës.
Guterres dënoi ashpër, siç tha ai, incidentin e rëndë të sigurisë më 24 shtator në Banjskë, që çoi në humbjen tragjike të jetëve dhe bëri thirrje për përfundimin e hetimeve dhe “sjelljen e autorëve para drejtësisë pa vonesë”.
Sekretari i Përgjithshëm përsëriti se objektet dhe pronat e Kombeve të Bashkuara nuk duhet të jenë objektiv i inkursioneve dhe u bëri thirrje autoriteteve kompetente të Kosovës që t’i ofrojnë mbështetje UNMIK-ut në rivendosjen e aksesit të plotë dhe të papenguar në objektet e tij në veri të Kosovës.
Ai përshëndeti vendimin e qeverisë së Kosovës për zbatimin e vendimit të Gjykatës Kushtetuese për pronën e manastirit të Deçanit, duke e vlerësuar atë si një hap drejt forcimit të besimit në të gjitha komunitetet. Raporti thekson se zbatimi i sundimit të ligjit, duke përfshirë veprimet lidhur me shpronësimin e tokës, duhet të kryhet në përputhje të plotë me kornizën ligjore të Kosovës dhe standardet ndërkombëtare.
Sekretari i Përgjithshëm përshëndeti takimin e parë të Grupit të Punës për Personat e Zhdukur që nga viti 2021, të mbajtur më 31 janar 2024, dhe u bëri thirrje të dyja palëve që të vazhdojnë angazhimin e tyre për të bërë përparim në këtë çështje të rëndësishme, në përputhje me Deklaratën për Personat e Zhdukur, miratuar me ndërmjetësimin e BE-së, të cilat u pranuan nga të dyja palët.
Sekretari i Përgjithshëm përgëzoi Misionin për prioritizimin e “ndërtimit të besimit dhe angazhimit në forcimin e ndërveprimeve ndërkomunitare mes tensioneve të rritura të dokumentuara në raport”.
Raporti thekson se prioritetet e Misionit mbeten promovimi i sigurisë, stabilitetit dhe respektimit të të drejtave të njeriut në Kosovë dhe në rajon, dhe se në arritjen e qëllimeve të tij, UNMIK-u vazhdon angazhimin konstruktiv me Kosovën dhe Serbinë, të gjitha komunitetet në Kosovë dhe në rajon dhe aktorët ndërkombëtarë.
Seanca e Këshillit të Sigurimit të OKB-së në të cilën duhet të shqyrtohet raporti i Sekretarit të Përgjithshëm, sipas planit të publikuar në faqen e Këshillit të Sigurimit të OKB-së, duhet të mbahet më 22 prill.