Edhe pse vendimi i Bankës Qendrore të Kosovës për ndalimin e pagesave në dinarë ka hyrë në fuqi më 1 shkurt, gjegjësisht se euro është valuta e vetme e lejuar në transaksionet e pagesave në Kosovë, gjithçka mbetet si ka qenë, të paktën tani për tani.
Praktikisht kjo do të thotë se në veri të Kosovës, ku jeton shumica serbe, dinari është ende në përdorim.
Se sa do të zgjasë kështu nuk dihet ende, pasi Qeveria e Kosovës nuk ka specifikuar periudhën e tranzicionit dhe kur do të fillojnë të penalizojnë pagesat që nuk bëhen në euro.
Për përkujtim, vendimi i Qeverisë, i marrë në mesin e janarit, parasheh që euro të jetë valuta e vetme e lejuar në të gjithë Kosovën, pra në pjesët në veri ku popullsia serbe është shumicë dhe pagesa në dinarë është në qarkullim.
Aty theksohet se Banka Qendrore e Kosovës është i vetmi autoritet monetar që mund të vendosë për prerjet e lejuara të monedhës euro për qarkullim në Kosovë.
Për sa u përket monedhave të tjera, në vendim thuhet se ato përveç eurove mund të përdoren “vetëm si sende me vlerë për ruajtje në formë fizike” ose në llogaritë bankare në monedha të ndryshme nga euro.
Gjithashtu, monedha të tjera mund të përdoren për pagesa ndërkombëtare ose aktivitete të këmbimit valutor.
Kur është fjala për këmbimin e valutës, tash e tutje në Kosovë mund të bëhet vetëm në institucionet që kanë licencë të BQK-së për të kryer shërbime të tilla.
Në këtë mënyrë, autoritetet në Kosovë në fakt anuluan transaksionet e pagesave në dinarë me Serbinë qendrore, gjë që hasi në pakënaqësinë e autoriteteve në Beograd, të cilët deklaruan se një gjë e tillë paraqet pengesë për çdo vazhdim të dialogut me Kosovën dhe vë në pikëpyetje të gjitha proceset drejt normalizimit të marrëdhënieve.
Është e sigurt se ky vendim do të prekë më së shumti serbët në veri të Kosovës, sepse shndërrimi i dinarëve në euro do të shkaktojë kosto shtesë, shkruan Danas.
Me këtë rast, presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, ka theksuar se pala serbe do të luftojë me të gjitha mjetet për të parandaluar heqjen e dinarit në Kosovë.
Pasi vendet e QUINT-it, Franca, Gjermania, Italia, Britania e Madhe dhe SHBA-të, kërkuan pezullimin e zbatimit të rregullores për të mundësuar një periudhë mjaft të gjatë tranzicioni, Kosova mori një vendim të tillë, duke theksuar se masat ndëshkuese lidhur me për zbatimin e rregullores nuk do të zbatohen fillimisht pa specifikuar se kur do të aktivizohen.
Me atë rast, Qeveria e Kosovës i bëri thirrje BQK-së që të vendosë komunikim me Bankën Popullore të Serbisë “për të gjetur mekanizmin më të përshtatshëm që mundëson vazhdimin e dërgimit të mëtutjeshëm të parave nga donacionet nga Serbia për qytetarët e Kosovës”.
Për këtë kanë folur edhe zyrtarë në Bankën Popullore të Serbisë, të cilët kanë komentuar se nuk mund të flitet për marrëveshje mes dy bankave, por se ajo duhet të zgjidhet në kuadër të dialogut mes Kosovës dhe Serbisë.
“Në lidhje me masat e fundit të njëanshme të Qeverisë në Kosovë, të cilat kërcënojnë drejtpërdrejt ekzistencën e popullatës serbe, duke penguar hyrjen dhe përdorimin e dinarit serb në KiM për transaksionet e pagesave me para të gatshme, që praktikisht nënkupton pamundësinë e pagesës së pagave, pensioneve, përfitimeve sociale dhe të ardhurave të tjera për popullatën serbe në dinarë, NBS, në bashkëpunim me institucionet e tjera shtetërore, do të ndërmarrë të gjitha masat e nevojshme, duke marrë parasysh interesat e qytetarëve të Serbia dhe pasojat që mund të ketë zbatimi i dekretit në mbijetesën e tyre”, tha Banka Popullore e Serbisë.
Duke përfituar nga fakti se nga Qeveria e Kosovës ende nuk e sanksionojnë përdorimin e dinarëve, shteti i Serbisë së fundi ka filluar t’i paguajë pagat, pensionet dhe përfitimet sociale popullatës së Kosovës paraprakisht, pra para afatit për përfitimet e muajit shkurt, që rreth 2.5 miliardë dinarë ose rreth 25 milionë euro.
Për këtë çështje në fund të janarit u shpreh edhe ministri i Kosovës për Komunitete dhe Kthim, Nenad Rashiq, i cili tha se problemi i transaksioneve të pagesave nga Serbia do të zgjidhet dhe se nuk ka arsye për frikë nga qytetarët. Ai tha se ka propozim që të licencohet një kompani që mund të punojë me dinarë, por që për momentin nuk ka asnjë kompani të licencuar.
Guvernatori i Bankës Qendrore të Kosovës, Ahmet Ismailji, e vlerësoi këtë mundësi si një “qasje adekuate”, duke theksuar se një institucion i tillë financiar mund të transportojë dinarë për nevojat e veta, por duhet të pranojë “që euro është valutë zyrtare”.