Draft-statuti i Asociacionit që iu dorëzua Qeverisë dhe opozitës nga BE (Dokumenti i plotë)

Në draft thuhet se objektivi primar i këtij Statuti është që të krijojë në Kosovë mundësi për komunitetin serb të Kosovës të përfitojë nga të drejtat specifike dhe kompetencat komunale tashmë të përfshira në Kushtetutë dhe ligje të tjera në fuqi.

Derisa pason paragrafi që siguron se Asociacioni nuk do të ketë kompetenca ekzekutive.

“Asociacioni, i themeluar nga ky Statut, siguron një kornizë vetëmenaxhuese për komunitetin serb brenda nivelit ekzistues komunal të vetëqeverisjes lokale dhe nuk do të ketë kompetenca ekzekutive shtesë në krahasim me komunat anëtare të saj. Korniza përfshin mbështetjen e ofrimit të koordinuar të shërbimeve në fusha specifike, me mundësinë e mbështetjes financiare nga Serbia dhe një kanal efektiv të komunikimit të drejtpërdrejtë për komunitetin serb të Kosovës me Qeverinë e Kosovës përmes Ministrisë së Administrimit të Pushtetit Lokal”.

Asociacioni ka objektivin e përgjithshëm të ndihmojë anëtarët e saj që të bashkëpunojnë në partneritet, brenda fushave të tyre të kompetencës, për të kryer funksione me interes të përbashkët.

Asociacioni, sipas këtij drafti, do të angazhohet në promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave dhe interesave të komunitetit serb të Kosovës në përputhje me Kapitullin III të Kushtetutës. Ky angazhim nuk do të zëvendësojë, përjashtojë, zëvendësojë ose zvogëlojë të drejtat dhe interesat e subjekteve të tjera juridike që përfaqësojnë komunitetin serb të Kosovës për të ndjekur të njëjtat qëllime.

“Në përmbushjen e objektivave të tij, Asociacioni nuk do të minojë apo anashkalojë autoritetin kushtetues dhe ligjor dhe kompetencat e anëtarëve të saj dhe në asnjë mënyrë të zëvendësojë ose minojnë marrëdhëniet kushtetuese dhe juridike ndërmjet autoriteteve qendrore dhe vendore nëKosovë”.

Gazeta Express më poshtë sjell edhe disa nga paragrafët që tregojnë se cili do të jetë funksioni i këtij Asociacioni dhe kompetencat e tij dhe më poshtë edhe dokumentin e plotë:

Neni 12 [bashkëpunimi] (me Serbinë)

1.Në pajtim me ligjin në fuqi, Asociacioni ka të drejtë të bashkëpunojë, brenda fushat e kompetencave të anëtarëve të saj, me komunat dhe institucionet, duke përfshirë agjencitë qeveritare, në Serbi.

2. Një bashkëpunim i tillë mund të marrë formën e ofrimit të financave nga institucionet serbe dhe asistencë teknike, përfshirë pajisjet, në zbatimin e kompetencave komunale. Donacionet e mallrave dhe pajisjeve nga Serbia do të përjashtohen nga çdo taksë apo detyrim në përputhje me ligjin në fuqi. Çdo pajisje apo mall tjetër i importuar në Kosovë për përdorim nga Asociacioni duhet të jetë në përputhje me të gjitha kërkesat e tjera të importimit të përcaktuara nga ligji në fuqi.

3. E gjithë mbështetja financiare ose tjetër e marrë nga Asociacioni do t’i nënshtrohet mbikëqyrjes dhe auditimit të autoriteteve qendrore sipas këtij Statuti dhe ligjit në fuqi.

4. Asociacioni mund të krijojë marrëdhënie dhe të hyjë në marrëveshje bashkëpunimi me të tjera asociacione vendore dhe ndërkombëtare të komunave, autoriteteve lokale, rajoneve dhe njësive të tjera të vetëqeverisjes lokale në shtetet tjera, në përputhje me legjislacionin në fuqi.

Neni 13 [objektivat dhe kompetencat e përgjithshme]

Asociacioni do të koordinojë, lehtësojë dhe kryejë aktivitete kërkimore dhe zhvillimore.

4. Për të lehtësuar ushtrimin e këtyre kompetencave, organet e Asociacionit kanë të drejtë  për të miratuar me sa vijon:

• Rregullore
• Vendime
• Deklarime
• Rregulloren e Punës
• Udhëzime

Artikulli 14 [Menaxhimi i institucioneve të arsimit dhe shëndetësisë të themeluara dhe financuara nga Serbia]

Asociacioni do të menaxhojë institucionet e edukimit dhe shëndetësisë, të cilat janë financuar drejtpërdrejt nga Serbia, në zbatim të hapave të mëposhtëm:

• Në frymën e nenit 13 të Konventës Kornizë për Mbrojtjen e Pakicave Kombëtare, “Rrjeti Arsimor Serb i Kosovës” dhe “Rrjeti Shëndetësor Serb i Kosovës” do të themelohen si ofrues privat të arsimit dhe kujdesit shëndetësor nën përgjegjësinë e Asociacionit, duke theksuar Serbinë si kontribues financiar si dhe zyrat kryesore të këtyre ofruesve të vendosur aktualisht në Serbi.
• Në Kosovë, këta ofrues do të kenë statusin e arsimit privat të jashtëm dhe ofruesit e huaj privatë të kujdesit shëndetësor. Asociacioni do të përpiqet të regjistrojë këta ofrues dhe të marrë licencë operimi në përputhje me ligjin në fuqi.
• Çështjet e lidhura me kurrikulën arsimore do të rregullohet në përputhje me ligjin  në fuqi
• Me licencimin, Asociacioni do të menaxhojë funksionimin e këtyre ofruesve arsimorë dhe të kujdesit shëndetësor.
• Asociacioni do të angazhohet me qeverinë e Kosovës me qëllim që këto shërbime të lirohen nga doganat dhe të gjitha detyrimet tjera për aq kohë sa ofrojnë shërbime në interes publik dhe në përputhje me këtë Statut.
• Në territorin e anëtarëve të Asociacionit, këta ofrues mund të përdorin objektet publike të krijuara dhe të bashkëfinancuara nga Serbia për ofrimin e shërbimeve shëndetësore dhe arsimore.
• Funksionimi i këtyre rrjeteve në asnjë mënyrë nuk do të kufizojë apo pengojë funksionimin e sistemit ekzistues të shkollave publike në Kosovë dhe të sistemit të kujdesit shëndetësor publik në Kosovë.
• Këto rrjete gjithashtu mund të autorizohen të ofrojnë shërbimet e tyre në territoret e komunave joanëtare. Megjithatë, për të përdorur objektet publike (shkollat dhe qendrat e kujdesit shëndetësor), këta ofrues duhet të marrin leje nga autoritetet komunale përkatëse dhe shërbimet e ofruara duhet të jenë brenda kompetencave ekzistuese të komunës.
• “Rrjeti arsimor serb i Kosovës do të lëshojë diploma të dyfishta. Dizajni i diplomës (diploma e dhënë nga Kosova) e dhënë nga “Rrjeti arsimor serb i Kosovës”, në pajtim me ligjin në fuqi, do të rregullohet me një marrëveshje të veçantë ndërmjet ofruesit dhe Autoritetet kompetente Institucioni themelues në Serbi do të lëshojë një diplomë dublikatë (diplomë serbe). Vendi i lëshimit të diplomës dublikatë është qyteti (Serbia) ku janë selitë kryesore. Qeveria e Kosovës do ta trajtojë diplomat duplikatë si diploma të vlefshme të huaja.
• Shërbimet e ofruara nga “Rrjeti i Arsimit Serb i Kosovës” dhe “Rrjeti Shëndetësor Serb i Kosovës” do të jenë të qasshme për të gjithë banorët e komunave ku ata ndodhen pa asnjë dallim etnik.

MARRËDHËNIET ME AUTORITETET QENDRORE

Neni 40 [mbikëqyrja administrative]

1. Në përmbushjen e objektivave të tij, Asociacioni nuk do të cenojë apo anashkalojë autoritetin dhe kompetencat kushtetuese dhe ligjore të anëtarëve të saj dhe në asnjë mënyrë nuk do të zëvendësojë apo minojë marrëdhëniet kushtetuese dhe juridike ndërmjet autoriteteve qendrore dhe lokale në Kosovë.

2. Asociacioni do t’i nënshtrohet procedurave të njëjta të rishikimit administrativ që zbatohen për komunat në përputhje me Kapitullin 10 të Ligjit për Vetëqeverisjen Lokale.

3. Kryetari i Asociacionit do të koordinojë, sipas rastit, zbatimin e Kapitullit 10 të Ligjit për Vetëqeverisjen Lokale nga komunat anëtare.

Neni 41 [parimet e përgjithshme]

1. Themelimi dhe periudha fillestare 2-vjeçare e veprimtarisë së Asociacionit (d.m.th. dy vitet e para pas fillimit të veprimtarisë së Asociacionit) do të monitorohen nga Bashkimi Europian. Pas dy viteve të para, Bashkimi Europian do të vazhdojë të monitorojë situatën nëse Asociacioni dhe Qeveria e Kosovës nuk vendosin ndryshe.

2. Asociacioni do të angazhohet me autoritetet qendrore në bazë të bashkëpunimit të ndërsjellë dhe shkëmbimit të informacionit, në frymën e nxitjes së demokracisë, multietnicitetit dhe integrimit të shoqërisë dhe në përputhje me ligjin në fuqi.

3. Asociacioni do të promovojë interesat e komuniteteve dhe banorëve të komunave anëtare të saj, në mirëbesim dhe në frymën e multietnicitetit gjithëpërfshirës dhe integrimit të shoqërisë.

4. Asociacioni mund t’u ofrojë udhëzime, këshilla teknike dhe juridike komunave anëtare të saj në lidhje me të drejtat e tyre kushtetuese dhe ligjore për propozimin e legjislacionit.

5. Në lidhje me Autoritetet Qendrore, Asociacioni gjithashtu mund të ofrojë këshilla dhe ekspertizë teknike në hartimin e legjislacionit sipas normave të përcaktuara juridike të Kosovës. Asociacioni mund të marrë pjesë në seancat dëgjimore publike në lidhje me legjislacionin e ri ose ndryshimet e legjislacionit ekzistues. Asociacioni, nëse ftohet nga Autoritetet Qendrore, do të japë këshilla në hartimin e legjislacionit që kanë të bëjnë me qeverisjen vendore, të drejtat e komuniteteve ose ndonjë fushë të që mbulohet nga objektivat e Asociacionit.

6. Asociacioni ka të drejtë të iniciojë ose të marrë pjesë në procedurat para gjykatave kompetente, përfshirë Gjykatën Kushtetuese, siç është përcaktuar në paragrafin 7 të këtij neni, kundër çdo akti apo vendimeve të ndonjë institucioni që prek ushtrimin e kompetencave të Asociacioni në përputhje me këtë Statut.

7. Asociacioni mund të iniciojë procedurë para Gjykatës Kushtetuese vetëm kur Asociacioni si person juridik mund të pretendojë se është viktimë e shkeljes së të drejtave dhe lirive themelore të garantuara me Kushtetutë në bazë të nenit 113.7 të Kushtetutës.

8. Asociacioni ka të drejtë të emërojë përfaqësues në organet kompetente të Autoriteteve Qendrore, duke përfshirë Këshillin Konsultativ për Komunitete.

9. Asociacioni ka të drejtë të ketë qasje dhe informacion nga Autoritetet Qendrore në përputhje me legjislacionin në fuqi.

10. Asociacioni mund të miratojë procedura për zgjidhjen e mosmarrëveshjeve brenda Asociacionit.

Neni 42 [zgjidhja e mosmarrëveshjeve ndërmjet Asociacionit dhe Autoriteteve Qendrore]

1.Çdo mosmarrëveshje ndërmjet Asociacionit dhe Autoriteteve Qendrore në lidhje me zbatimin ose interpretimin e këtij Statuti, i cili nuk mund të zgjidhet me negocim të drejtpërdrejtë ose me mjete të tjera, me kërkesë të secilës palë në mosmarrëveshje, do t’i referohet për zgjidhje një komisioni arbitrazh.  Komisioni i arbitrazhit do të përbëhet nga një arbitër që do të emërohet nga secila palë në mosmarrëveshje dhe një arbitër tjetër që do të emërohet si kryetar i komisionit me konsensus të palëve në mosmarrëveshje.

2. Nëse, brenda tre muajve, secila palë në mosmarrëveshje nuk arrin të emërojë arbitrin përkatës ose palët në mosmarrëveshje nuk arrijnë të bien dakord për emërimin e kryetarit, ky arbitër ose kryetar, me kërkesën e secilës palë në mosmarrëveshje, të emërohen nga Bashkimi Eropian.

3. Komisioni i arbitrazhit do të krijojë rregullat e veta të punës dhe do të përpiqet të vendosë për mosmarrëveshjet e tij brenda gjashtë muajve.

4. Komisioni i arbitrazhit vendos për mosmarrëveshjen me dy të tretat e shumicës së arbitrave. Ky vendim do të pranohet nga palët në mosmarrëveshje si përfundimtar dhe i detyrueshëm.

5. Secila palë në mosmarrëveshje do të paguajë shpenzimet e veta, duke përfshirë shpenzimet dhe shpërblimin e nevojshëm për arbitrin e saj. Kostoja e kryetarit do të ndahet në pjesë të barabarta nga të gjitha palët në mosmarrëveshje.

Neni 43 [policimi]

Duke vepruar në emër të Asociacionit, katër kryetarët e komunave të Kosovës veriore – përderisa janë anëtarë të Asociacionit – do t’i ofrojnë Ministrisë së Punëve të Brendshme listën e kandidatëve për emërim si Komandant Rajonal i Policisë së Kosovës, siç specifikohet në nenin 9 të Marrëveshjes së Parë.

Neni 44 [vlerësimi kushtetues]

Në pajtim me nenin 113.4 të Kushtetutës, Asociacioni mund t’i këshillojë anëtarët e vet që të kundërshtojnë kushtetutshmërinë e ligjeve ose akteve të Qeverisë.